CSI Trees: Klimaatbomen met toekomst
Het TFI team werd tijdens een lezing op kantoor heel even onderdeel van het crime scene investigation team van Marc Ravesloot, Senior Onderzoeker bij Wageningen Universiteit & Research. Hij liet ons een glimp zien van het enorme bomenlab waar hij onderzoek doet naar welke bomen bestand zijn tegen bijvoorbeeld droogte of zware regenval. Welke boomsoorten zijn nog geschikt in de toekomst met het huidige tempo van klimaatverandering in Europa?
Top op heden is er voornamelijk vanuit ervaring bepaald welke bomen klimaatbestendig zouden zijn, maar nooit vanuit fysiologisch en empirisch oogpunt. Daarnaast is het huidig boombestand door de eeuwen heen heel diffuus bij elkaar gebracht, zonder de noodzaak die we nu voelen door de klimaatverandering. In het onderzoek, geleid door Marc Ravesloot, wordt er voor het eerst gebruik gemaakt van continu en simultaan verzamelde fysiologische data. Het onderzoek bestaat uit drie elkaar versterkende en verbindende onderdelen.
Zoekprofiel
Voor klimaatbestendige stadsbomen wordt een zoekprofiel opgesteld dat bestaat uit de essentiële fysiologische abiotische toleranties. Het unieke van het onderzoek is het “bomenlab”: hier kunnen tot wel 90 verschillende bomen in drievoud gelijktijdig doorgemeten worden. Nooit eerder was het mogelijk op deze manier bomen te kunnen doormeten op hun stressrespons. In het laboratorium worden klimaatscenario’s nagebootst met verschillende combinaties van abiotische factoren zoals droogtestress, zoutstress, hittestress en tijdelijke wateroverlast. Na analyse, vloeit er een lijst voort met geclassificeerde boomsoorten voor die omstandigheden.
In het vooronderzoek gaat het om het uitwerken van de systematiek van het onderzoek. Hoe moeten we het aanpakken, wat zijn de tools die beschikbaar zijn. Een van die zaken is de jaarlijkse gemiddelde temperatuur. Uit de gegevens daarvan blijkt onder andere dat Nederland eigenlijk al 1,5 graden te warm is voor de zomereik. De Quercus pubescens, de zachte eik, is daarentegen wel goed bestand tegen hogere gemiddelde temperaturen. Een Chileense palm in Middelburg? In 2050 heeft deze boomsoort daar een veel betere overlevingskans dan veel inheemse bomen. Maar daarentegen geven burgers aan dat deze boomvormen voor hen veel te ver gaan en ze deze niet waarderen.
Een ander onderdeel is de toekomstige atmosferische en bodemkundige veranderingen te berekenen. Zo werkt CSI Trees pre-actief. Vervolgens worden deze toekomstige klimaatomstandigheden in de stad gebruikt om pro-actief te zoeken naar natuurlijke verspreidingsgebieden waar boomsoorten onder deze omstandigheden zijn geëvalueerd. Door dit ‘backcasten’ komen kandidaat boomsoorten voor de toekomstige stedelijke omgeving in beeld.
Deelnemende boomkwekers kunnen daarmee passende boomsoorten kweken en boombeheerders kunnen de ervaringen met nieuwe boomsoorten gaan gebruiken in hun bestekken en beheervoorstellen.
Een voorbeeld: Winterhardheidszonekaarten
Door de data van 1920 tot nu te gebruiken en nieuwe isothermen daaruit te berekenen zijn nieuwe historische winterhardheidszonen kaarten gemaakt. Hierop is te zien hoe op een bepaalde locatie in Europa de winterhardheidsclassificatie is veranderd.
Bron timelapse: CSI Trees
Voor Nederland is voorspellend berekend hoe de winterhardheidszones verschuiven aan de hand van de KNMI klimaatscenario’s. In het meest extreme Wh scenario kan de winterhardheidszone 4 stappen opschuiven ten opzichte van de huidige winterhardheid. In Zeeland komt er dan een zone 10a in beeld. Dat is een winterhardheid vergelijkbaar met zuid Spanje op dit moment (Tuin & Landschap, 14/15 (7 juli 2023).
Burgerparticipatie onderzoek
Burgers beleven bomen op een persoonlijke manier. Om te weten welke kenmerken van bomen het meest en het minst worden gewaardeerd is in het kader van CSI Trees een studie hiernaar verricht. De resultaten daarvan staan samengevat in Tuin & Landschap 10 (12 mei 2023). In Nederlandse gemeenten wordt op verschillende wijze de wens van de burger betrokken bij de planvorming. Wat opvallend was dat er weinig verschil zat tussen de 10 deelnemende gemeenten in beleving van boomkenmerken.
En wij?
We voelden ons vereerd dat we al een preview mochten krijgen van enkele resultaten van het onderzoek. Klimaatverandering heeft ook invloed op onze eigen TFI methode®. Veel van de informatie uit het CSI Trees onderzoek nemen we mee voor onze innovaties met betrekking tot advies, de substraten waarmee we werken en de methode van het injecteren.
